Het naadje van de kous

Elke dag tien naadjes breien

Een tijdje geleden had ik contact met Lies van het Textile Research Centre in Leiden. Zij vroeg of wij misschien iets wisten over het ‘naadje van de kous’. Er was een mail binnen gekomen hierover. Een bezoeker van het TRC vertelde dat haar moeder, als ze uit school kwam, eerst tien ‘naadjes’ aan een kous moest breien voordat ze mocht spelen.

Handleiding voor het examen in de nuttige handwerken

Wij doken de boeken in en vonden in oude leerboeken aanwijzingen voor het breien van een naadje in de kous. In Handleiding voor het examen in de nuttige handwerken van A Teunissen en A.M. van der Velden uit 1925 staat bij de instructie voor het breien van een kous: “Het kniedeel is tweemaal zoo lang als de boord, dus 2 x 24 toeren = 48 toeren. Dit deel wordt bijna geheel recht gebreid; aan het einde van de laatste naald van den tweeden toer breien wij een averechtschen steek om den naad van de kous aan te geven, waardoor we gemakkelijk de toeren kunnen tellen. Bij elken averechtschen steek telt men dus twee toeren.”

Toeren tellen

Het naadje dat gebreid wordt is dus om de toeren te tellen. Als je weet hoeveel toeren je tot de hiel moet breien, hoef je alleen de averecht steken te tellen, te vermenigvuldigen met 2 en je weet het aantal toeren dat je gedaan hebt. Handig! Het naadje dat gebreid wordt, zit trouwens achterop en loopt dus over de kuit. Als men een kniekous moest breien, werden de minderingen voor de hiel ook achterop de kuit gemaakt aan weerszijden van het naadje. Het naadje wordt dan ook gebruikt om de minderingen te tellen.

Wij hebben de naad in het been aan de zijkant van de sok gemaakt. En wel zo dat deze naad doorloopt in de voetnaad.

Is een naadje breien handig?

We zouden Wol & Co niet zijn als we niet hadden uitgeprobeerd of een naadje breien in een effen sok een handigheid is. En ja, eerlijk gezegd, het is best handig. Als je eenmaal weet wat voor jou een fijne beenlengte en voetlengte is voor een sok (én je breit steeds met dezelfde steekverhouding!) kun je gemakkelijk het aantal toeren in het been en in de voet bijhouden met om de toer een averechte steek.

Ook een naadje in de grote hiel?

Het naadje in de grote hiel vinden we zelf niet zo nodig. Vaak breien we een ribbel van 3 steken aan de zijkanten van de grote hiel, dat is al gemakkelijk tellen.

Maar ook als we de eerste steek afhalen in de grote hiel en geen ribbel breien, zijn die afgehaalde steken zo zichtbaar dat daar niet per se ook nog een naadje langs moet wat ons betreft.

Een modern naadje

Wij, bij Wol & Co, breien graag sokken. Bovendien zijn we gek op het breien van strepen en dan ook nog vooral helix strepen. En als we een sok met helix strepen breien, dan meten we de sok niet. Nee, dan tellen we de strepen!

Net als de hierboven beschreven naadjes zijn helixstrepen ook een herhaling van 2 toeren. En eigenlijk gebruikten we de strepen dus als ‘naadje’. Een moderne variant van het naadje, dus.