Het originele Shetlandschaap

De eerste beurzen van het seizoen zijn weer achter de rug. We hebben een hoop mensen gesproken en veel handwerkplannen langs zien en horen komen. En op een beurs is er natuurlijk ook de gelegenheid om garen te bevoelen, te bekijken en vragen te stellen.

Shetlandwol

We merken dat we veel vragen krijgen over het wollen garen: Supersoft van Holst Garn, o.a. verkrijgbaar bij Hooks and Yarn in Amsterdam. Dit garen is heel geschikt voor het inbreien (Fair Isle breien) en wordt daar ook veel voor gebruikt. De vraag die we vaak krijgen is of het Supersoft garen Shetlandwol is. Vaak bedoelt men dan een Shetland-achtig garen; een wat ruwer wollen garen, niet al te dik, waarmee goed ingebreid (Fair Isle) kan worden. Maar allereerst: welke eigenschappen moet een garen eigenlijk hebben om geschikt te zijn voor inbreien?

Wel of geen wol?

Wanneer je inbreit met verschillende kleuren, neem je tijdens het breien de draad waar je niet mee breit mee achter het werk. Deze draad wil je aan de goede kant van het breiwerk natuurlijk niet zien. Als je nou met een glad garen breit, blijft er een kleine ruimte zitten tussen de steken. Ook na wassen blijft dit zo. Hierdoor kun je de draden achter het werk soms door zien schemeren aan de voorkant van het werk.

Voor inbreien wil je dus een wat ruwer garen hebben. Een wollen draad is hiervoor heel geschikt. Wol komt van het schaap en net als de menselijke haar heeft het schapenhaar schubben. Deze schubben zijn aan de onderkant ‘gerafeld’. Deze ‘rafels’ zorgen er voor dat de schubben en daardoor de draad en daardoor de steken van het breiwerk wat in elkaar haken. Hierdoor is er haast geen ruimte tussen de steken en zie je de draden achter het breiwerk niet.

Superwash of liever niet?

Verder bepaalt ook de bewerking van de wol of het garen meer of minder geschikt zal zijn voor inbreien. De hierboven beschreven eigenschap van wollen haren/draden om in elkaar te haken is soms ook lastig. Want wanneer je wollen garen lekker warm en met veel zeep wast vervilt het. De schubben van de haren haken dan zo sterk in elkaar dat ze niet meer los kunnen. Om wol toch machinewasbaar te maken, behandelen veel garenfabrikanten hun wol met chemische stoffen waarmee de ‘rafels’ van de haarschubben afgerond worden. Het garen zal niet meer vervilten in de wasmachine. Bovendien wordt het garen er heel zacht van . Dat garen wordt ook wel superwash genoemd. Dit is handig voor een sok, maar minder handig als je juist de ‘hakende’ eigenschap van wol wilt gebruiken voor het inbreien. Liever geen chemisch bewerkt garen dus.

wolvezel met schubben

Gekamd of gekaard?

Ook de bewerking van de wol voordat het gesponnen wordt is van belang voor het garen dat er uiteindelijk op de bol zit. Voordat wol gesponnen wordt, wordt het gekamd of gekaard. De wol die gebruikt wordt voor het maken van garen bestaat uit langere en kortere vezels. Gekamd garen (kamgaren) is gesponnen van vezels die, je raadt het al, gekamd zijn. Door dit kammen verdwijnen de korte haren uit de wol en de vezels liggen allemaal in dezelfde richting. Het garen voelt zacht en glad aan.

In gekaard garen zitten de korte haren nog wel. Deze korte haren in het garen liggen niet netjes naast elkaar, maar kriskras door elkaar. Het garen voelt hierdoor ook wat ruwer aan. Vooral na het wassen en opspannen van een project gebreid van gekaard garen zie je dit goed. De korte haren liggen alle kanten op en het garen bolt op en de ruimte tussen de steken wordt opgevuld door de korte haren. Het breisel wordt mooi dicht.

Supersoft van Holst Garn is een gekaard garen. Dat zie je aan de vezels die uit de draad steken.

Shetlandwol en Native Shetlandwol

Dan nog even het ‘Shetland’ in Shetland-garen. Garen mag alleen zo heten als het afkomstig is van Shetland-schapen. Deze schapen worden natuurlijk op de Shetland-eilanden gehouden en ook vanuit de Verenigde Staten komt veel Shetland-garen. Alleen het Shetland-garen dat ook echt van de Shetland-eilanden komt, mag zich Native Shetland Yarn noemen.

Voor inbreien maakt het dus eigenlijk niet uit of het garen echt van een Shetland-schaap komt . Het maakt wel uit welke eigenschappen de wol heeft waarmee je breit. Je wilt dus het liefst een wollen gekaard garen dat niet behandeld is om in de wasmachine te kunnen.

Supersoft van Holst Garn is een 100% wollen, gekaard garen van niet-Shetland schapen. Het is dus een prima garen voor Fair Isle breiwerken en is een Shetland-achtig garen.

Wol & Co Holst Garn Supersoft Shetlandwol

Supersoft van Holst Garn, 100% gekaarde wol